Россиядә һәм дөньяда теш табибы көне кайчан билгеләп үтелә

2024 халыкара теш табибы көне 9 февральдә билгеләп үтелә. Россиядә ул күптән түгел генә барлыкка килгән, әмма теш белгечләре һәм аларның рәхмәтле пациентлары өчен иң мөһим бәйрәмнәрнең берсе булып санала.
Тарих
Стоматология - бик борынгы һөнәр. Пакстан провинциясендә 14000 елдан артык булган тешләр табылган, аларда дәвалау һәм бораулау эзләре бар.
Башта тешләрне шаманнар дәвалый. Моның өчен дару үләннәре һәм сихерләр кулланылган. Борынгы Мисырда бу һөнәр киң таралган һәм кирәкле булган. Мисырлылар беренче теш пастасын уйлап чыгарганнар. Аның составына кабык, көл һәм пемза керә. Беренче теш щеткасы агач таякча булган, аның ахырында ертылган. Табылган мумияләрдән без ул вакыттагы теш дәвалау өлкәсендәге казанышлар турында фикер йөртә алабыз. Ул вакытта ук алар тешләрне бораулый, төшкәннәрне алтын чыбык белән беркетә, үләннәрне теш авыруларын дәвалауда һәм пломбалар составында куллана белгәннәр.
Хәзерге стоматологиягә нигез салучы дип Пьер фошарны санарга мөмкин, ул бу темага күп кенә хезмәтләр язган. Ул Алтын таҗлар куярга һәм тешләрен чын төстәге фарфор белән капларга тәкъдим итә. Аның күп кенә гениаль уйлап табулары бар. Ул тешләрне тигезләү өчен пластиналар уйлап чыгарган, алар ярдәмендә яктылык пациентның авыз куышлыгына яхшырак үтеп керә торган линзалар системасы булган. Аның ярдәмендә беренче теш мәктәпләре ачыла башлый.
Россиядә стоматология үсеше Петр I вакытында башлана.ул үзе бу һөнәрне Европада укыганда өйрәнә һәм үз күнекмәләрен сарай кешеләрендә эшкәртә. 1710 елда рәсми рәвештә «теш табибы»исемен кертә. 19 гасырдан башлап теш эше белән шөгыльләнү медицина академиясен тәмамлаганнан соң һәм барлык имтиханнарны уңышлы тапшырганнан соң гына рөхсәт ителә.
Бәйрәмнең датасына килгәндә, ул христиан шәһит Аполлония истәлегенә сайланган. Каты җәзалаулар ярдәмендә аны христиан диненнән ваз кичәргә мәҗбүр итәләр. Ул барлык газапларны кичерә һәм утта яндыру белән янаганнан соң, үзе утка атлый. Соңрак аны теш табибларының изге яклаучысы дип атыйлар. «Изге Аполлония» дип әйтсәк, теш авыртуы бетә дигән ышану бар.
Традицияләр:
Россиядә 2024 елгы стоматологлар көне илнең барлык шәһәрләрендә дә билгеләп үтелә, зур чаралар оештырыла, кешеләргә балачактан ук тешләр турында кайгыртуның мөһимлеге турында сөйләргә омтыла, өлкән яшьтәге җитди проблемалардан саклану өчен. Стоматология клиникаларында бушлай консультацияләр көннәре үткәрелә, анда авыз куышлыгын даими карау, вакытында дәвалау, тешләрнең чисталыгын кечкенәдән күзәтү кирәклеге турында белергә мөмкин. Семинарларда яңа казанышлар турында сөйләнелә. Чөнки берничә ел эчендә стоматология медицинасы алга таба зур адым ясады.
Балалар бакчаларында һәм мәгариф учреждениеләрендә ачык дәресләр үткәрелә, анда кариес үсешен булдырмас өчен тешләрне дөрес чистартырга өйрәтәләр
Тешләр һәм теш табиблары турында кызыклы фактлар:
Беренче теш щеткалары 15 гасыр ахырында барлыкка килә. Аларны дуңгыз, ат, барсукның табигый чәчләреннән ясаганнар.
Организмдагы барлык кальцийның 99% тешләрдә.
Теш эмале-кеше организмы җитештергән иң каты тукыма.
Беренче стоматологлар дип этрускларны атыйлар. Алар кеше өчен ясалма тешләрне төрле имезүчеләрнең тешләреннән б. э. к. 7 гасырда ук ясаганнар.
Озак еллар дәвамында теш протезларын ясау өчен сугыш урыннарында һәлак булган солдатларның тешләрен кулланганнар.
Салкын тиюдән соң, щетканы һәрвакыт алыштырыгыз, чөнки ул авыру китереп чыгаручы вируслар белән капланган.
Беренче хатын-кыз стоматолог 1866 елда Люси Хоббс Тейлор була.
Һәр кешенең теш рәтләре төрле. Тешнең төзелеше, тешләрнең зурлыгы бармак эзләре кебек үк уникаль.
Һиндстанда әле дә урамда наркозсыз, урамда ук примитив кораллар белән дәвалаучы теш табиблары очрый.